Chipset płyty głównej - co to jest?
Zakup płyty głównej wiąże się z wieloma decyzjami. W tym artykule wytłumaczymy więc czym jest chipset płyty głównej.
Za co odpowiada płyta główna?
Wiecie z pewnością, że płyta główna to niezbędny element naszego komputera. Mało kto zastanawia się jednak za co tak naprawdę ona odpowiada. Na szczęście, to dosyć proste. W największym skrócie, jest to element, który łączy ze sobą pozostałe elementy komputera i umożliwia komunikacje pomiędzy nimi.
Dodatkowo, za pomocą płyty głównej możemy podłączyć do komputera urządzenia peryferyjne. Pod tym terminem kryje się chociażby myszka czy klawiatura, ale również drukarka czy skaner. Zapewnia nam ona również dostęp do komunikacji USB, audio, ethernetowej czy czasami również wideo. Oprócz tego wszystkiego, na płycie głównej znajdziemy układ BIOS-u. To znajdujący się w pamięci stałej zestaw procedur pozwalający systemowi operacyjnemu komunikować się ze sprzętem i niezbędny element każdego komputera.
Co to jest chipset płyty głównej?
Chipset płyty głównej to zestaw układów scalonych, które są umieszczone na płycie głównej komputera i zapewniają łączność między różnymi podzespołami systemu. Historycznie, chipset składał się z dwóch głównych części: mostka północnego i mostka południowego. Obecnie, podział ten jest już nieco nieaktualny a płyty główne stanowią nieco bardziej integralną całość. Niemniej, opis obu tych komponentów bardzo dobrze obrazuje, czym jest chipset.
Mostek północny jest odpowiedzialny za komunikację między procesorem, pamięcią RAM i kartą graficzną. Oczywiście, są to elementy odpowiedzialne za wykonywanie obliczeń. Współpracuje on również z kontrolerami magistrali danych i magistrali adresowej, co umożliwia przesyłanie danych między różnymi komponentami.
Mostek południowy natomiast zarządza kontrolą urządzeń wejścia-wyjścia, takich jak porty USB, porty SATA, karty dźwiękowe i sieciowe oraz inne elementy systemu. Jest on również odpowiedzialny za zarządzanie energią systemu, kontrolę temperatury oraz zarządzanie zegarami systemowymi.
Wiedząc co robią mostek północny oraz mostek południowy wiemy już doskonale czym jest chipset płyty głównej. Po co w ogóle nam jednak taka wiedza?
Jaki chipset wybrać? Czym się od siebie różnią?
Dlaczego chipset płyty głównej jest w ogóle ważny z punktu widzenia przeciętnego użytkownika? Odpowiedź jest bardzo prosta – chipset płyty głównej ma wpływ na wydajność i funkcjonalność systemu. Wybór chipsetu płyty głównej ma też znaczenie, ponieważ różne chipsety oferują różne funkcje i są kompatybilne z różnymi procesorami. Nie każda płyta główna zadziała więc z dowolnym procesorem! Od niego zależy również, czy i jak wydajnie będziemy w stanie podkręcać podzespoły.
Wydaje się, że to właśnie te ostatnie stwierdzenie sprawia, że wybór chipsetu jest niezwykle istotną kwestią. Musimy pamiętać przecież, aby dopasować go pod nasz procesor bądź też, aby kupić procesor pod konkretny chipset. Poniżej omówimy więc wszystko co musicie wiedzieć.
Płyty główne do procesorów Intel korzystają obecnie najczęściej z gniazda LGA1200, LGA1700 bądź LGA1151. Chipsety występują natomiast w wielu wersjach, które opisuje pierwsza litera w ich nazwie.
Chipset „H” będzie odpowiedni dla najmniej wymagających osób. To bardzo uniwersalny chipset, który doskonale sprawdzi się w typowym biurowym lub też multimedialnym komputerze. Nie pozwala on zbytnio (z małymi wyjątkami) na podkręcanie podzespołów innych niż pamięć RAM. Jeśli nie potrzebujecie tego robić, to będzie on doskonałym wyborem!
Chipset „Z” to znacznie bardziej zaawansowane urządzenie. Główna różnica to pełna możliwość podkręcania podzespołów, a w szczególności procesorów z odblokowanym mnożnikiem. Sprawia to, że płyty główne z chipsetem Z są zwykle popularne wśród graczy.
Chipset „B” to z kolei modele biznesowe dla mniej wymagających użytkowników, którzy wolą postawić raczej na atrakcyjną cenę. Nie pozwalają one na podkręcanie procesora oraz zwyczajowo mają mniejszą liczbę portów i złączy.
Jeśli wciąż szukacie modelu biznesowego, ale zależy wam na trochę większej liczbie portów i złączy, to doskonałym wyborem będzie chipset „Q” 7. Wciąż nie pozwala on na podkręcanie, ale jest nieco wygodniejszy od typowo budżetowej serii B pod kątem swojej użyteczności.
Najbardziej wymagający użytkownicy powinni wybrać za to chipset z serii X, przeznaczonej dla największych entuzjastów. Umożliwiają one podkręcanie oraz cechują się odpowiednio dużą liczbą złączy i portów.
Płyty główne do procesorów AMD wykorzystują tak naprawdę niemal tylko i wyłącznie gniazda AM4 i AM5. Każde inne rozwiązanie można uznać za nieco przestarzałe. Podobnie jak w przypadku Intela istnieje kilka rodzajów chipsetów. Nie ma ich jednak tym razem aż tak dużo!
Przede wszystkim, mamy chipset A, będący po prostu podstawowym modelem dla mniej wymagających użytkowników. Nie mamy tutaj żadnej możliwości podkręcania podzespołów i standardową liczbę złączy.
Jeśli zależy nam na podkręcaniu, ale nie potrzebujemy wcale olbrzymiej wydajności, to doskonałym wyborem będzie chipset z serii B. Umożliwia on dość rozsądne podkręcanie procesora i zapewnia wystarczającą liczbę portów.
Najbardziej wymagającym polecamy jednak chipset X stanowiący najmocniejszy trzon oferty AMD. Mamy tutaj największe możliwości podkręcania oraz wsparcie dla procesorów wielordzeniowych Threadripper.