Dysk SSD - co to jest i jak działa? Wszystko co musisz wiedzieć

Co to jest dysk SSD?

Dość często możemy natknąć się w internecie na pojęcie „dysk twardy”. Mało kto wie jednak, że nie każdy dysk będzie dyskiem twardym. Termin ten jest poprawny jedynie, jeśli opisujemy modele HDD. Czym w takim razie są dyski SSD?

Dysk SSD to nośnik danych wykorzystujący pamięć flash. Tak naprawdę, pod względem technicznym jest to urządzenie zbliżone znacznie bardziej do pendrive’a niż do dysku twardego, wykorzystującego aluminiowy talerz. Za zapis i odczyt odpowiadają zamiast niego tutaj kości pamięci i kontroler umożliwiający równomierne zapisywanie danych pomiędzy nimi.

Jak działa dysk SSD?

Budowa dysku HDD jest względnie prosta – mamy talerz, mamy głowicę i mamy kontroler odczytujący z nich dane. Dysk SSD to jednak znacznie bardziej zaawansowane technologicznie urządzenie. W jego środku znajdziemy, tak jak już wspominaliśmy, kości pamięci flash NAND. Obecnie wykorzystuje się technologię 3D NAND (nazywaną również V NAND). Opiera się ona na warstwowym umieszczaniu na sobie pojedynczych kości pamięci, tworząc jednolity system.

Pamięć flash ma jedną niesamowicie ważną właściwość, która umożliwia dyskom SSD poprawne działanie – nie zeruje się po odłączeniu zasilania. W tradycyjnej pamięci ulotnej (czyli na przykład RAM) do przechowywania danych służą pary kondensator-tranzystor. Wymaga więc ona ciągłego zasilania. W pamięci flash dane przechowywane są za to na dwóch tranzystorach. Jeden z nich pełni rolę sterownika, a drugi bramki. Bramka magazynuje w sobie ładunek elektryczny i wywiera wpływ na sterownik – dzięki temu można zapisać w nich jedną wartość, a konkretniej 0 lub 1. W przypadku usuwania danych wystarczy za to impuls o wysokim napięciu.

Każdy kość pamięci flash składa się z miliona, a nawet miliarda takich par tranzystorów. W pojedynczym dysku SSD znajdziemy oczywiście wiele pojedynczych kości, nałożonych na siebie.

Rodzaje dysków SSD

Rodzaje dysków SSD możemy wyróżnić na podstawie dwóch niezależnych od siebie kategorii. Pierwszą z nich jest rodzaj kości pamięci flash. Wyróżniamy wtedy następujące modele:

Rodzaj pamięci

MCL, czyli Multi Layer Cell – to najpopularniejsze modele wykorzystujące komórki dwubitowe. Cechuje je niska cena produkcji i wysoka żywotność. Niestety, nie są to najpojemniejsze modele.

TLC, czyli Triple Layer Cell wykorzystują natomiast komórki trzybitowe. Ich niewątpliwą zaletą jest znacznie większa pojemność niż w przypadku MCL. Są jednak przez to nieco mniej żywotne i wolniejsze.

QLC, czyli Quad Layer Cell to najnowsza generacja dysków SSD. Są to najpojemniejsze ze wszystkich modeli, ale jednocześnie są najmniej żywotne.

Rodzaj złącza

Kolejną kategorią, na którą możemy podzielić dyski SSD są ich złącza. Ponownie jak w poprzednim przypadku wyszczególniamy tutaj 3 różne modele.

Dyski SSD SATA to najstarsze ze wszystkich modeli, wciąż są jednak bardzo szeroko wykorzystywane w komputerach na całym świecie. Złącze te pozwala jednak maksymalnie na transfer z prędkością 600 MB/s. Jeśli nie ogranicza wasz budżet zdecydowanie warto wybrać coś innego.

Następcą złącza SATA jest popularne obecnie M.2. Zależnie od magistrali są w stanie osiągać prędkości od 4000 MB/s (PCIe 3.0 x4) aż do 8000 MB/s (PCIe 4.0 x4). Oczywiście, są przez to niestety droższe. Warto również pamiętać, że do osiągnięcia takich prędkości niezbędna jest również płyta główna wspierająca ten standard.

Ostatnia kategoria złącza to PCI-e. Teoretycznie dyski SSD są w stanie osiągać dzięki niemu prędkość do 16 GB/s, wymaga to jednak bardzo specjalistycznego sprzętu. W większości przypadków nie będą się one dla nas różniły pod względem prędkości od dysków ze złączem M.2.

SSD czy HDD? – wady i zalety

Od dawna przyjęło się, że dysk SSD jest znacznie lepszy od modelu HDD. Czy to aby na pewno prawda? Cóż, w dużym skrócie odpowiedź na to pytanie brzmi zdecydowanie tak. Nie oznacza to jednak, że są pozbawione wad. Niemniej jest ich naprawdę mało i prawdopodobnie jedyną z nich którą musimy się przejmować jest po prostu cena.

Przede wszystkim, dyski SSD są znacznie pojemniejsze i szybsze od dysków HDD. Wynika to z prostego powodu – HDD cierpią z powodu czysto fizycznych ograniczeń związanych z procesem odczytu i zapisu danych. W pewnym momencie szybciej i pojemniej być nie może – dotarliśmy do technologicznej ściany.

Dysk SSD jest więc zwyczajnie szybszy i pojemniejszy, a to dwie najważniejsze cechy takiego urządzenia. Pamiętajmy jednak, że kiedy porównamy najsłabszej jakości SSD do dobrego HDD to wynik ten nie zawsze będzie na korzyść tego pierwszego.

Kolejna niewątpliwa zaleta dysków SSD również wynika z przewagi konstrukcyjnej nad nośnikami HDD. Pamięć flash jest znacznie odporniejsza na zakłócenia mechaniczne zwane też znacznie prościej uderzeniami. Upadek takiego nośnika nie musi oznacza jego bezpowrotnego zniszczenia – to dość wytrzymałe urządzenia! Przy okazji, są też zwyczajnie żywotniejsze – znacznie rzadziej samoistnie przestają działać.

Jaki dysk SSD wybrać?

MSI Spatium M480 PRO

MSI Spatium M480 PRO to wydajny dysk SSD 2TB typu M.2, który wykorzystuje interfejs PCIe 4.0, oferując znakomitą prędkość odczytu i zapisu danych. Dzięki prędkości odczytu na poziomie 7400 MB/s oraz zapisu wynoszącej 7000 MB/s, model ten zapewnia wyjątkową responsywność i wydajność, co sprawia, że doskonale sprawdza się zarówno w grach, jak i podczas intensywnej pracy z wymagającymi aplikacjami. Nie oszukujmy się – to produkt z wyższej półki, raczej dla wymagającego użytkownika. 

Dysk MSI Spatium M480 PRO wyróżnia się także obsługą szeregu funkcji, które zwiększają jego niezawodność i bezpieczeństwo danych. Dzięki korekcji błędów ECC oraz systemowi ochrony E2E Data Protection, użytkownicy mogą być pewni integralności zapisanych plików, nawet podczas intensywnego obciążenia. Funkcja S.M.A.R.T. monitoruje za to stan dysku, pozwalając na wczesne wykrywanie potencjalnych problemów, co jest szczególnie istotne dla osób korzystających z komputera w celach profesjonalnych.

Przy cenie 648 zł, MSI Spatium M480 PRO oferuje świetny stosunek jakości do ceny, szczególnie biorąc pod uwagę 5-letnią gwarancję producenta oraz wysoki współczynnik TBW (1400 TB). Chociaż wydaje się, że to dość dużo, to mówimy o potężnym produkcie o doskonałej jakości. 

Silicon Power A60

Silicon Power A60 to ekonomiczny dysk SSD, który oferuje solidną wydajność w przystępnej cenie 137 zł. Dzięki interfejsowi PCIe Gen3x4 oraz wsparciu dla NVMe 1.3, zapewnia prędkość odczytu do 2200 MB/s i zapisu do 1600 MB/s. Jest to idealne rozwiązanie dla użytkowników, którzy chcą niedrogi dysk do przeciętnych zastosowań. 

Bezpieczeństwo danych w Silicon Power A60 jest priorytetem. Dzięki zastosowaniu korekcji błędów LDPC (Low-Density Parity Check) oraz technologii End-to-End Data Protection, użytkownicy mogą być pewni, że ich dane są bezpieczne i chronione przed utratą. Oczywiście do rozsądnego poziomu. 

Dzięki formatowi M.2 2280, dysk Silicon Power A60 jest kompaktowy i łatwy do zainstalowania w laptopach oraz małych komputerach stacjonarnych. Mimo niewielkich rozmiarów, oferuje pojemność 512 GB, co jest wystarczające dla większości użytkowników domowych i biurowych. Ale z czasem może być trochę za mało. 

GOODRAM PX600

GOODRAM PX600 o pojemności 1 TB to wydajny dysk SSD w formacie M.2, stworzony z myślą o użytkownikach oczekujących szybkiego dostępu do danych i stabilności działania. Dzięki interfejsowi PCIe 4.0 x4 oraz protokołowi NVMe, oferuje on prędkości odczytu do 5000 MB/s i zapisu do 3200 MB/s. Takie parametry czynią go doskonałym wyborem zarówno dla graczy, jak i profesjonalistów pracujących z dużymi plikami wideo czy aplikacjami do obróbki grafiki. I pamiętajcie – GOODRAM to polska firma! 

Wyposażony w nowoczesne kości pamięci 3D NAND, PX600 oferuje nie tylko dużą pojemność, ale także wysoką niezawodność. Producent deklaruje średni czas międzyawaryjny (MTBF) wynoszący aż 2 miliony godzin oraz wytrzymałość na poziomie 300 TBW. 

GOODRAM PX600 kosztuje 310 i jest bez wątpienia jedną z bardziej opłacalnych opcji w swojej klasie. Przy tej kwocie użytkownik otrzymuje nie tylko dużą przestrzeń do przechowywania danych, ale także solidną jakość i wydajność.

ADATA LEGEND 960

ADATA LEGEND 960 o pojemności 2 TB to zaawansowany dysk SSD M.2 NVMe, który spełni oczekiwania nawet najbardziej wymagających użytkowników. Wyposażony w interfejs PCIe 4.0 x4 i zgodny ze standardem NVMe 1.4, oferuje imponującą prędkość odczytu do 7400 MB/s i zapisu do 6800 MB/s. Dzięki takim parametrom LEGEND 960 jest około czterokrotnie szybszy od dysków PCIe Gen3 oraz trzynastokrotnie szybszy niż tradycyjne dyski SSD SATA.

Dysk został zaprojektowany z myślą o najwyższej niezawodności. Zastosowanie kości pamięci TLC oraz technologii LDPC (Low-Density Parity Check) gwarantuje skuteczną korekcję błędów i ochronę danych, a 256-bitowe szyfrowanie AES zabezpiecza pliki przed nieautoryzowanym dostępem. Współczynnik TBW wynoszący 780 TB oraz średni czas międzyawaryjny (MTBF) na poziomie 2 milionów godzin świadczą za to o długowieczności urządzenia.

Dysk wyróżnia się nie tylko specyfikacją techniczną, ale także konstrukcją. Elegancki radiator w kolorze brązu skutecznie odprowadza ciepło, co zapobiega przegrzewaniu i utrzymuje wysoką wydajność nawet podczas intensywnego użytkowania. Cena 715 zł może wydawać się wysoka, ale w zamian użytkownik otrzymuje produkt klasy premium. Głupio wsadzać dysk za 120 zł do komputera za 8 tysięcy prawda? 

Kingston KC3000

Kingston KC3000 o pojemności 512 GB to wydajny dysk SSD M.2, który oferuje doskonałe parametry za rozsądną cenę 250 zł. Wyposażony w interfejs PCIe NVMe 4.0 x4 oraz kości pamięci 3D TLC NAND, zapewnia prędkości odczytu do 7000 MB/s i zapisu do 3900 MB/s. To rozwiązanie idealne dla użytkowników wymagających szybkiego dostępu do danych, ale niepotrzebujących przesadnie wiele miejsca na dane. 

Dysk wyróżnia się niezawodnością dzięki współczynnikowi TBW na poziomie 400 TB oraz średniemu czasowi międzyawaryjnemu (MTBF) wynoszącemu 1,8 miliona godzin. Zintegrowany radiator skutecznie odprowadza za to ciepło, co pozwala na utrzymanie stabilnej wydajności nawet podczas intensywnych operacji. Kompaktowy format M.2 2280 i czarna stylistyka sprawiają, że dysk pasuje do większości płyt głównych, oferując elastyczność montażu w desktopach i laptopach. Bardzo fajny model ze średniej półki cenowej. 

Sprawdź też:
Karta graficzna do 500 zł – najlepsze modele w 2023
Dysk HDD – co to jest i jak działa dysk twardy?